Przesłanki uzyskania rozwodu.

   Polski sąd nie ma obowiązku orzeczenia rozwodu nawet wtedy, gdy obie strony tego żądają. Wynika to z faktu, że główną przesłanka pozwalającą na rozwiązanie małżeństwa przez rozwód jest stwierdzenie istnienia trwałego i zupełnego rozkładu pożycia między małżonkami.

   Rozkład pożycia jest zupełny, jeżeli pomiędzy małżonkami nie istnieją już żadne więzi fizyczne, duchowe i gospodarcze. Zjawisko rozkładu pożycia ma charakter narastający i ściśle związane jest z wystąpieniem konkretnych zdarzeń warunkujących jego wystąpienie. Samego zerwania więzi fizycznych, duchowych i gospodarczych nie można jednak rozumieć kategorycznie. Rozwód może zostać orzeczony, pomimo istnienia pomiędzy małżonkami pewnych więzi gospodarczych, np. w sytuacji, gdy prowadzą oni własne firmy i utrzymują wzajemne kontakty na płaszczyźnie gospodarczej. Analogicznie potraktować należy fakt wspólnego zamieszkiwania, uzasadniony usprawiedliwionymi potrzebami życiowymi, gdy jeden z małżonków z powodu sytuacji ekonomicznej po prostu nie ma gdzie mieszkać. Możliwe jest także wystąpienie przypadków niejako odwrotnych. Sąd nie rozwiąże małżeństwa rozwodem, jeżeli nabierze przekonania, że pomiędzy małżonkami istnieje jeszcze pewien pierwiastek wspólny (np. sporadyczne kontakty fizyczne), mogący w przyszłości rozwinąć się, choć na chwilę obecną zasadniczo wystąpił rozkład pożycia.  

  Rozkład pożycia małżeńskiego uznany będzie za trwały, gdy oparta na doświadczeniu życiowym ocena prowadzi do wniosku, że w danych okolicznościach sprawy, powrót małżonków do wspólnego pożycia jest niemożliwy (uchwała SN z dnia 18.03.1968 r., III CZP 70/66). Upływ czasu nie jest konieczna przesłanką stwierdzenia trwałego rozkładu pożycia. We wspólnym funkcjonowaniu małżonków mogą wystąpić zdarzenia, które tak dalece naruszą harmonijność wzajemnych relacji, że oczekiwanie pojednania będzie na gruncie doświadczenia życiowego nierozsądne, choć od danego zdarzenia nie upłynęło jeszcze dużo czasu.

   Stwierdzenie trwałego i zupełnego rozkładu pożycia jest przesłanka konieczną, ale nie wystarczającą, aby orzec rozwód. Sąd musi też uwzględnić inne okoliczności sprawy, z których podstawową jest dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków. Jeżeli rozwód spowodowałby pogorszenie sytuacji materialnej dzieci małżonków lub miałby negatywny wpływ na ich psychikę, to nie zostanie orzeczony. Dodatkowo sąd ma na uwadze zasady współżycia społecznego. Decyzja o rozwodzie nie może ich naruszać. Chodzi tu przede wszystkim o zabezpieczenie sytuacji samych małżonków, aby rozwód nie spowodował radykalnego pogorszenia w ich życiu. Nie dotyczy to tylko kwestii finansowych rozliczeń, ale także np. opieki nad chorym małżonkiem, który mógłby pozostać sam.

   Rozwód nigdy nie może zostać orzeczony, gdy żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo jego odmowa zgody jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Paweł Chrząszcz