RPO wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie dyskryminacji niepełnosprawnych kierowców.

Przepisy zobowiązujące niepełnosprawnych do dostarczenia na egzamin na prawo jazdy odpowiedniego pojazdu dostosowanego do ich potrzeb noszą znamiona dyskryminacji bezpośredniej – uważa Rzecznik Praw Obywatelskich. Dlatego też wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie ich zgodności z Konstytucją.

Na tle skarg nadsyłanych do RPO pojawił się problem nierównego traktowania osób niepełnosprawnych, ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii B. Obecnie zgodnie z art. 53 ust. 4 pkt 1 w związku z art. 54 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151 ze zm.), Wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego, organizując część praktyczną państwowego egzaminu na prawo jazdy, zostały zwolnione z obowiązku zapewnienia pojazdu przystosowanego do egzaminowania osób niepełnosprawnych. To osoby niepełnosprawne zostały zobowiązane do dostarczenia pojazdu na państwowy egzamin praktyczny.

Zdaniem RPO, zaskarżona regulacja narusza konstytucyjną zasadę równości oraz niedyskryminacji osób niepełnosprawnych, jest także sprzeczna z zasadą sprawiedliwości społecznej oraz nakazem tworzenia przez ustawodawcę takich przepisów, które zapewniają efektywne wsparcie osób niepełnosprawnych w różnych dziedzinach życia społecznego”.

Obowiązek nałożony na osoby niepełnosprawne przeczy urzeczywistnianiu koncepcji sprawiedliwości wyrównawczej. To na organach państwa spoczywa powinność podejmowania działań, których cel ukierunkowany ma być na usuwanie barier, między innymi, w dostępie osób niepełnosprawnych do komunikacji czy dóbr kultury, na rynku pracy, a w konsekwencji - podwyższenia standardu ich życia codziennego. Zasada sprawiedliwości społecznej nakłada na państwo powinność tworzenia takich regulacji normatywnych, które nie prowadzą do pogorszenia położenia osób słabszych, jakimi są osoby niepełnosprawne. – czytamy w uzasadnieniu wniosku.

Ustawa o kierujących pojazdami ponadto narusza przepisy Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, przede wszystkim prawo do mobliności, poprzez ograniczenie prawa osób niepełnosprawnych do samodzielnego prowadzenia życia i swobodnego przemieszczania się oraz stawiają osoby niepełnosprawne w gorszej pozycji na rynku pracy.

Bezzasadna wydaje się przy tym argumentacja ustawodawcy, iż nie sposób stworzyć pojazdu, który byłby dostosowany do wszystkich rodzajów niepełnosprawności. Znaczne utrudnienia nie pozostają bowiem bez wpływu na motywację do podejmowania kursu prawa jazdy.

                                                                                                                                             Maciej Stępień