Twoja firma - cz. II - spółka cywilna

         W poprzednim artykule omówiłem jednoosobową działalność gospodarczą, dzisiaj natomiast kolej przychodzi na najczęściej występującą formę prowadzenia działalności przez kilka osób fizycznych, a więc spółkę cywilną. Już na wstępie należy zaznaczyć, iż nie ma ona nic wspólnego ze spółkami kodeksu handlowego, a tworzy się ją na podstawie przepisów Kodeksu Cywilnego. Spółka cywilna nie figuruje więc w Krajowym Rejestrze Sądowym, nie posiada osobowości prawnej ani nie jest przedsiębiorcą. Przedsiębiorcami są natomiast wspólnicy spółki, którzy w tworzącej ją umowie zobowiązują się wspólnie dążyć do określonego celu gospodarczego, i jako tacy, podlegają obowiązkowi posiadania odpowiedniego wpisu w ewidencji działalności gospodarczej.  

Komentowana forma prowadzenia działalności polecana jest przede wszystkim mikro, małym i średnim przedsiębiorcom, przede wszystkim dlatego, że jest najprostszą i zarazem najtańszą formą prowadzenia wspólnego interesu, procedura jej założenia jest prosta, a  zasady jej prowadzenia nie są sformalizowane.  Wspólnicy, a więc osoby które zawarły umowę spółki, mają prawo i obowiązek prowadzenia jej spraw oraz dokonują wniesienia wkładów, które w razie wątpliwości uznaje się jako równe, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Warto pamiętać, iż wkładem wnoszonym przez wspólników może być zarówno wkład pieniężny - gotówka, wkład praw – np. prawa do lokalu jak i świadczenie usług. Obowiązujące przepisy prawa nie przewidują żadnego minimalnego pułapu dla kapitału zakładowego przyszłej spółki, jednak istnieje obowiązek opodatkowania samej umowy spółki. Podstawę opodatkowania stanowi wartość wkładów wniesionych do jej majątku, a w przypadku zwiększenia kapitału zakładowego, wartość o jaką ten kapitał został rzeczywiście powiększony. Sama stawka podatku jest stosunkowo niewielka i wynosi 0,5 % w obu przypadkach, tj. zarówno przy zakładaniu spółki jak i przy podwyższaniu jej kapitału. Obowiązek podatkowy winien zostać spełniony w terminie do 14 dni od zawarcia lub zmiany umowy spółki, i to bez wezwania ze strony organu podatkowego. Skoro jesteśmy już przy podatkach, należy jeszcze wspomnieć, że – jak już zostało to zaznaczone wyżej – spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą i nie posiada osobowości prawnej, a więc podatek dochodowy płacą jej wspólnicy. Spółka cywilna jest za to płatnikiem podatku od towaru i usług – VAT-u.

 Po zawarciu umowy  i jej zgłoszeniu, spółka cywilna otrzymuje swój NIP i REGON oraz powstaje jej odrębny majątek, który jest wspólnym majątkiem wszystkich wspólników. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym, wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani – w czasie trwania spółki – domagać się jego podziału. Poza tym, prawa wspólnika są stosunkowo szerokie. Prowadzi on bowiem sprawy spółki w zakresie nieprzekraczającym zwykłego zarządu, wnosi sprzeciw w stosunku do czynności wykonywanych przez innego wspólnika, reprezentuje spółkę na zewnątrz oraz uczestniczy w osiąganych przez nią zyskach, i to niezależnie od stopnia w jakim sam się do nich przyczynił.  

Niestety, wspólnicy spółki cywilnej odpowiadają za jej zobowiązania swoimi majątkami osobistymi, i to na dodatek solidarnie. Oznacza to, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Co jednak ważne, wszyscy dłużnicy pozostają zobowiązani aż do pełnego zaspokojenia wierzyciela. Kolejnym minusem komentowanej formy prawnej prowadzenia działalności jest brak podmiotowości prawnej, przez który wspólnicy nie mogą zawierać ze spółką żadnych umów, co w pewnych sytuacjach może powodować komplikacje i utrudnienia. Ewentualna kłótnia wspólników, która przecież zawsze może się zdarzyć, skutkująca koniecznością rozwiązania spółki, to kolejny problem który należy wziąć pod uwagę decydując się na założenie spółki cywilnej. Jako, że zakup przez spółkę na przykład komputera nie stanowi majątku spółki, tylko w odpowiednich proporcjach majątek wspólników, to sprawiedliwy i satysfakcjonujący wszystkich podział rzeczy czy praw (np. autorskich do strony internetowej) przysporzy naprawdę wielu kłopotów.

                Już wkrótce – omówienie spółki jawnej. Zapraszam serdecznie.

Karol Obrębski, PrawoDlaKazdego.pl

www.prawodlakazdego.pl