Twoja firma - cz. VI - spółka komandytowo-akcyjna

Chcesz założyć własny biznes. Masz już pomysł. Wiesz, czym i jak będziesz handlował lub jakie usługi świadczył. Nie zapominaj jednak o pewnej bardzo ważnej kwestii, którą większość spycha na dalszy plan lub podejmuje co do niej pochopną decyzję. Chodzi tutaj o decyzję dotyczącą wyboru formy prawnej w jakiej będziesz prowadził swoją działalność gospodarczą, a więc decyzję, która znacznie ułatwi lub bardzo utrudni prowadzenie Twoich przyszłych interesów.  Jak zatem wybrać odpowiednią dla Ciebie formę prawną i założyć własną firmę, spółkę jawną lub z ograniczoną odpowiedzialnością? Jak są plusy i minusy jednoosobowej działalności gospodarczej, spółki cywilnej i spółek kodeksu handlowego?  W tym i kolejnych artykułach, poświęconych każdej z dopuszczalnych w Polsce form prowadzenia działalności, postaram się odpowiedzieć nie tylko na powyższe pytania, ale i przybliżyć prawa i obowiązki związane z danym wyborem.

                Spółka komandytowo-akcyjna jest „ostatnią” spółką osobową wymienianą przez polski Kodeks spółek handlowych.  Jej celem jest  prowadzenie działalności gospodarczej pod własną firmą, w której występują inwestorzy aktywni (mający status komplementariuszy) oraz inwestorzy pasywni (akcjonariusze).  Komplementariusz, a więc tzw. wspólnik osobowy odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia, natomiast akcjonariusz – a w praktyce akcjonariusze – będący wspólnikami kapitałowymi, nie odpowiadają wobec wierzycieli za zobowiązania spółki. Należy tutaj dodać, iż do spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się wprost przepisy o spółce jawnej oraz odpowiednio przepisy o spółce akcyjnej. 

                Komentowana spółka powstaje wskutek utworzenia jej od podstaw lub przekształcenia w nią innej, już istniejącej spółki handlowej.  Aby więc spółka komandytowo-akcyjna powstała od podstaw konieczne jest zawarcie umowy, zwanej statutem, wniesienie przed zarejestrowaniem spółki  wkładów przez akcjonariuszy pokrywających co najmniej jedną czwartą kapitału zakładowego oraz zgłoszenie spółki do rejestru przedsiębiorców (KRS-u) i jej rejestracja przez sąd rejestrowy. Warto tutaj zaznaczyć, iż brak złożenia wniosku o wpis spółki w terminie 6 miesięcy od dnia sporządzenia statutu powoduje niedojście spółki do skutku, ponieważ statut traci moc obowiązywania.

Statut spółki powinien zawierać:

1. firmę i siedzibę spółki;
2. przedmiot działalności spółki;
3. czas jej trwania, jeżeli jest oznaczony;
4. oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość;
5. wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela;
6. liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów;
7. nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń;
8. organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.

                Jeśli chodzi o prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacje, to należy podkreślić, iż spółka komandytowo-akcyjna, jako pierwsza z dotychczas omawianych, posiada swoje organy w postaci rady nadzorczej i walnego zgromadzenia. Reprezentacja spółki stanowi więc wyłączną kompetencję komplementariuszy, chyba że akcjonariuszom zostaje udzielone pełnomocnictwo. Prowadzenie spraw spółki jest natomiast  kompetencją zarówno komplementariuszy spółki jak i jej organów – rady nadzorczej oraz walnego zgromadzenia. 

Rada nadzorcza, której powołanie jest obligatoryjne w przypadku, gdy liczba akcjonariuszy spółki przekracza dwadzieścia pięć osób, kontroluje komplementariuszy jako zarządców spółki, na przykład poprzez badanie sprawozdań finansowych spółki. Przyjmuje się, że jest ona organem reprezentującym interesy wspólników pasywnych – akcjonariuszy, gdyż komplementariusz ani jego pracownik nie mogą być jej członkami, a komplementariusz będący jednocześnie akcjonariuszem nie ma prawa głosu w sprawie odwołania i powołania członków rady nadzorczej.

Walne zgromadzenie – drugi organ spółki komandytowo-akcyjnej – zwoływany jest przez komplementariuszy za pomocą ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a do jego głównych kompetencji należą:

- przyjmowanie sprawozdania komplementariuszy oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy;

- udzielanie absolutorium komplementariuszom z tytułu wykonywania czynności zarządczych w spółce;

- decydowanie o zmianie statutu spółki.

                Jak już powiedziano wyżej, odpowiedzialność wspólników spółki komandytowo-akcyjnej jest różna w zależności od ich „rodzaju”. I tak, komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki swoim majątkiem osobistym w sposób nieograniczony. Odpowiedzialność ta, ma jednak charakter subsydiarny, bowiem wierzyciel spółki może sięgnąć do majątku osobistego wspólnika tylko wtedy, gdy prowadzona w pierwszej kolejności egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.  Oczywiście, w przypadku występowania w spółce kilku komplementariuszy , ich odpowiedzialność jest solidarna. Akcjonariusze natomiast, nie odpowiadają wobec osób trzecich za zobowiązania spółki. Wyjątek od powyższej reguły, analogicznie jak w przypadku spółki komandytowej, stanowi przypadek, kiedy nazwisko albo firma akcjonariusza wpisana jest w nazwie (firmie) spółki komandytowo-akcyjnej. Należy podkreślić, iż wyłączenie odpowiedzialności akcjonariusza za zobowiązania spółki, odnosi się do osób trzecich, a nie do samej spółki czy jej wspólników. Jeżeli bowiem akcjonariusz jest członkiem rady nadzorczej, to może on odpowiadać za szkodę wyrządzoną spółce za brak nadzoru.

                Spółka komandytowo-akcyjna ulega rozwiązaniu wskutek:

1. zaistnienia przyczyn wymienionych w statucie (np. osiągnięcia celu gospodarczego)
2. ogłoszenia upadłości spółki
3. uchwały walnego zgromadzenia
4. innych przyczyn przewidzianych prawem lub statutem.

                Podsumowując, komentowana spółka jest doskonałą formą prowadzenia działalności dla przedsiębiorców, chcących dokapitalizować swoją firmę przy wyłączeniu ryzyka wrogiego przejęcia. Za zaletę uznać należy także wyłączenie odpowiedzialności za zobowiązania spółki dla akcjonariuszy, oraz fakt zachowania decydującego wpływu na działania spółki bez konieczności uczestniczenia w pokryciu kapitału zakładowego dla komplementariuszy. Wadami jest natomiast konieczność sporządzenia statutu w formie aktu notarialnego, odpowiedzialność całym majątkiem osobistym za zobowiązania spółki (dla komplementariuszy) oraz wysoki minimalny kapitał zakładowy, wynoszący obecnie 50.000 PLN.

Karol Obrębski – prawnik Internetowego Serwisu Prawnego PrawoDlaKazdego.pl (www.prawodlakazdego.pl) zajmującego się stałą obsługą prawną osób fizycznych i prawnych, egzekucją wierzytelności oraz sporządzaniem opinii prawnych, dokumentów oraz pism procesowych.