Bezpodstawne wzbogacenie.

Według przepisów kodeksu cywilnego, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania tej korzyści w naturze, a w przypadku, gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Uzyskanie korzyści majątkowej kosztem innej osoby stanowi bezpodstawne wzbogacenie. Zgodnie z przepisami obowiązek wydania korzyści obejmuje nie tylko korzyść bezpośrednio uzyskaną, lecz także wszystko, co w razie zbycia, utraty lub uszkodzenia zostało uzyskane w zamian tej korzyści albo jako naprawienie powstałej szkody.

Aby uznać, że dana osoba jest bezpodstawnie wzbogacona, muszą zostać łącznie spełnione następujące przesłanki: wzbogacenie jednego podmiotu, zubożenie drugiego podmiotu, związek pomiędzy wzbogaceniem a zubożeniem oraz brak podstawy prawnej dla wzbogacenia.

Jednakże obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygaśnie, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Powyższa regulacja jest odzwierciedleniem zasady aktualności wzbogacenia. Na bezpodstawnie wzbogaconym ciąży obowiązek wydania aktualnie istniejącego wzbogacenia, czyli tej korzyści majątkowej, którą ma jeszcze w swoim majątku. Taka regulacja osłabia znacznie funkcje ochronną jaką mają spełniać przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Jednak, gdy bezpodstawnie wzbogacony powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu uzyskanej korzyści majątkowej, obowiązek jej zwrotu, pomimo utracenia, nie wygasa. Powinność liczenia się ze zwrotem uzyskanej korzyści będzie zachodzić m.in. wtedy, gdy bezpodstawnie wzbogacony wiedział, że uzyskana przez niego korzyść mu się nie należy, jak i również w sytuacji, gdy pomimo, iż o tym fakcie nie wiedział, obiektywnie powinien był się liczyć z obowiązkiem zwrotu korzyści.

Katarzyna Basista