Brak zgody współmałżonka na rozwód.

Możliwość orzeczenia rozwodu przez sąd została uregulowana w art. 56 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zgodnie z którym, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Na podstawie przyjętego w doktrynie poglądu, rozkład pożycia jest trwały, jeżeli ustały wszystkie więzi łączące małżonków. Zupełny rozkład pożycia oznacza z kolei, że więzi te ustały na tyle dawno, że wedle zasad doświadczenia życiowego powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi. Jednakże mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków, albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Orzeczenie rozwodu nie jest również możliwe, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo, że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z treścią postanowienia sądu apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 sierpnia 2009 r., trwałość małżeństwa i równouprawnienie małżonków, jest jedną z elementarnych zasad polskiego prawa rodzinnego. Stąd, należy założyć że rozwiązanie małżeństwa jedynie na podstawie jednostronnego oświadczenia męża, bez uwzględnienia stanowiska drugiego z małżonków stoi w sprzeczności z zasadą trwałości małżeństwa i równouprawnienia małżonków.

Zgodnie z powyższym, wyrażenie zgody przez współmałżonka nie jest potrzebne, gdy powodem w sprawie rozwodowej jest małżonek, którego nie można uznać za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Z drugiej jednak strony, jeżeli  powód jest wyłącznie winny takiego rozkładu, to brak zgody drugiego współmałżonka skutecznie powstrzyma całe postępowanie, a orzeczenie rozwodu nie będzie możliwe. Ustawodawca jednocześnie zastrzegł, że wyżej określona zgoda nie będzie potrzebna, jeśli odmowa jej wyrażenia jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego – np. jej nieudzielnie wynika z zemsty czy złośliwości jednego z małżonków.

 Łukasz Więckowicz