Kiedy dziadkowie mogą domagać się alimentów od wnuków?

Zgodnie z przyjętym w doktrynie poglądem, przez obowiązek alimentacyjny należy rozumieć obowiązek dostarczenia środków utrzymania osobie, która nie jest w stanie utrzymać się sama albo znajduje się w niedostatku. Obowiązek ten spoczywa najczęściej na najbliższej rodzinie. Są to krewni w linii prostej: rodzice, dziadkowie (wstępni), a także dzieci i wnuki (zstępni).

W jakiej sytuacji i na jakich zasadach to właśnie dziadkowie(dziadek lub babcia) mogą domagać się alimentów od wnucząt?

Jak zauważono na wstępie, obowiązek alimentacyjny wnuków wynika z pokrewieństwa i może powstać dopiero wtedy, gdy:

a)      Nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności ( w tym wypadku dzieci),

b)      Nie jest ona w stanie wypełnić ciążącego obowiązku,

c)      Uzyskanie od niej środków jest niemożliwe lub stwarza nadmierne trudności.

Należy podkreślić, że obowiązek alimentacyjny ma charakter ściśle osobisty, stąd też nie podlega dziedziczeniu. Wnuki nie mogą go przejąć po swoich rodzicach.

Pierwszym warunkiem, jaki musi zostać spełniony dla wystąpienia o alimenty od wnuków jest niedostatek życiowy dziadków. Mowa tu o sytuacji, w której nie są oni w stanie sami zaspokoić swoich potrzeb. Kolejnym warunkiem jest złożenie przed dziadków, bądź jednego z nich, pozwu o alimenty. Jest to o tyle istotne, że brak w świetle obowiązujących przepisów możliwości zasądzenia alimentów z urzędu. Wniosek o przyznanie alimentów nie podlega opłacie. Świadczeń dochodzi się w procesie przed sądem rejonowym. Na stronach ciąży obowiązek przedstawienia dowodów ( np. odcinka renty). Ostatnim warunkiem jest dobra sytuacja finansowa wnuków  i możliwość ponoszenia kosztów związanych z alimentami. Muszą one być osobami pełnoletnimi, samodzielnymi, czynnymi zawodowo.

Przyznanie alimentów ma na celu dostarczenie środków utrzymania i może nastąpić w dwóch formach: pieniężnej lub osobistych świadczeń. Świadczenia te polegają na wykonywaniu różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz uprawnionego.

Na koniec należy dodać, że wysokość świadczenia alimentacyjnego jest ustalana przez sąd indywidualnie. Sąd przy ich zasądzaniu będzie brał pod uwagę z jednej strony potrzeby uprawnionego, a z drugiej możliwości zarobkowe zobowiązanego i jego sytuację materialną . Chodzi o „usprawiedliwione potrzeby” związane z godnym życiem, zdrowiem i zaspokojeniem podstawowych wymagań. Dotyczy to bieżących, aktualnych potrzeb.

Łukasz Więckowicz