Szukasz Porady?
Stała obsługa firm
Kancelaria w galerii
Wstępny, zstępny, powinowaty czy krewny?
Zasady według których należy określać stopień i rodzaj pokrewieństwa, wywodzą się jeszcze z czasów prawa rzymskiego, jednak pozostają aktualne na gruncie obowiązujących przepisów prawa.
Warto rozróżniać te pojęcia, ponieważ ustawodawca wiążę z nimi określone skutki, z którymi możemy mieć do czynienia w codziennym życiu. W zakresie prawa rodzinnego, jednym z ważniejszych ograniczeń wynikających z powinowactwa jest przeszkoda w zawarciu małżeństwa przez osoby powinowate w linii prostej. Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduję także możliwość nadania pasierbowi nazwiska ojczyma (art. 90 k.r.o.).
Podobne ograniczenia występują w zakresie pokrewieństwa. Nie mogą zawrzeć małżeństwa krewni w linii prostej i rodzeństwo. Ponadto, osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić składania zeznań w procesie karnym. Kodeks karny, do kręgu osób najbliższych, zalicza m.in.: małżonka, wstępnych, zstępnych, rodzeństwo, powinowatych w tej samej linii lub stopniu.
Pokrewieństwo (kognacja) jest stosunkiem łączącym osoby pochodzące od wspólnego przodka i wynika z naturalnej wspólnoty krwi. W tym zakresie, należy rozróżnić pokrewieństwo w linii prostej i pokrewieństwo w linii bocznej. Z pierwszą sytuacją, mamy do czynienia wtedy, gdy jedna osoba pochodzi od drugiej. Natomiast, krewnymi w linii bocznej są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej, czyli np.: rodzeństwo – bracia, siostry. Z pokrewieństwem w linii prostej ściśle wiążą się pojęcia „wstępnych”, którymi są rodzice, dziadkowie itd. i „zstępnych”, czyli dzieci, wnuków, itd.
Stopień pokrewieństwa określa się według liczby urodzeń koniecznych do występowania danego pokrewieństwa, zgodnie z łacińską paremią - quot generationes tot gradu, która dosłownie oznacza „ile urodzeń, tyle stopni”. Tytułem przykładu, rodzice i dzieci sąd spokrewnieni w pierwszym stopniu, natomiast rodzeństwo jest spokrewnione w drugim stopniu.
Kolejnym pojęciem jest „powinowactwo”, które powstaje w wyniku zawarcia małżeństwa i zachodzi pomiędzy małżonkiem a krewnymi drugiego z małżonków. Elementem koniecznym do istnienia powinowactwa jest małżeństwo, choćby nawet ustało. Linie i stopnie powinowactwa określa się według linii i stopnia pokrewieństwa, co oznacza, że powinowatym w linii prostej będzie małżonek i rodzice drugiego z małżonków, a powinowatymi w linii bocznej będzie małżonek i rodzeństwo drugiego z małżonków.
Jeśli chcą Państwo skonfrontować powyższe teoretyczne regulację z praktyką, warto zapoznać się z przepisem, który dotyczy zatrudnienia osób bliskich w jednostkach samorządowych. Zgodnie z art. 26 ustawy o pracownikach samorządowych: „małżonkowie oraz osoby pozostające ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia (…) nie mogą być zatrudnieni w jednostkach, o których mowa w art. 2 (danej jednostce samorządowej), jeżeli powstałby między tymi osobami stosunek bezpośredniej podległości służbowej”.
Agnieszka Dachowska
Szukasz porady prawnej?
Chcesz zlecić naszym prawnikom przygotowanie pisma lub prowadzenie sprawy?
Zobacz, jak wygląda nasza "Modelowa opinia prawna" i skorzystaj z formularza poniżej - wycena pytania zawsze jest bezpłatna.
Pracownicy PrawoDlaKazdego.pl pozostają do dyspozycji także w naszej Kancelarii, znajdującej się w Krakowie przy ulicy Lea 202A. Zadzwoń pod numer 609-709-999 i umów się na rozmowę z prawnikiem - zapraszamy na spotkanie.