Czym jest choroba pracownicza?

Zapewne niewielu pracowników słyszało o tzw. chorobie pracowniczej. Na okoliczność tę wpływ ma fakt, że choroba ta nie została umieszczona w żadnym akcie prawnym. Została natomiast wypracowana przez doktrynę i orzecznictwo. W bardzo ważnej uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1987 r., III PZP 85/86 (OSNCP 1988 z. 9 poz. 109), Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że w przypadku uszczerbku na zdrowiu, który został spowodowany warunkami pracy, można dochodzić od zakładu pracy roszczeń odszkodowawczych na podstawie przepisów prawa cywilnego. Możliwość tę stwarza art. 300 k.p., zgodnie z którym „w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy k.c., jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy”.

Jednocześnie w/w uchwała „otworzyła drogę do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, w tym rent wyrównawczych, w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego pracownikom, u których uszczerbek zdrowia powstał wskutek choroby, o  etiologii związanej z warunkami pracy, a która nie jest chorobą zawodową w rozumieniu art. 7 ustawy o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych” (tak SN  w wyroku z dnia 28 maja 1996 r. II PRN 7/96).

Również SN w wyroku z dnia 2 października 2008 r. I PK 57/08 stwierdził, że „odpowiedzialność pracodawcy wobec pracownika z tytułu czynu niedozwolonego polegającego na wywołaniu rozstroju zdrowia. Roszczenie będące przedmiotem rozpoznania (…) winno być zatem ocenione na podstawie art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 444 k.c. Istota sprawy polega na ustaleniu (przy zachowaniu reguł dowodzenia), czy powód doznał rozstroju zdrowia w rozumieniu art. 444 § 1 k.c. i - w razie takiego ustalenia - czy ów rozstrój (upośledzenie słuchu) pozostaje w związku przyczynowym z działalnością pozwanej, a ściślej z warunkami pracy”. Związek między warunkami pracy a powstaniem choroby pracowniczej może zostać ustalony poprzez przeprowadzenie postępowania dowodowego. Pomocne mogą być tutaj zeznania świadków, przesłuchanie powoda w trybie art. 304 k.p.c., opinie biegłego lekarza sądowego oraz akta rentowe i osobowe.

Tryb dochodzenia roszczeń z tytułu choroby pracowniczej nie jest związany z trybem dochodzenia roszczeń z tytułu choroby zawodowej.

Do roszczeń odszkodowawczych opartych na przepisach kodeksu cywilnego z tytułu szkód wywołanych wypadkiem przy pracy, chorobą zawodową lub pracowniczą nie mają zastosowania w  zakresie przedawnienia tego roszczenia przepisy kodeksu pracy (art. 292 § 2 k.p.). 

Bez wątpienia znajomość orzecznictwa w zakresie dotyczącym choroby pracowniczej może pomóc wielu pracownikom w dochodzeniu roszczeń.

Maksymilian Szeląg-Dylewski